برنامه‌نویسی امروزه به یکی از مهم‌ترین مشاغل در حوزه کامپیوتر تبدیل شده است. از این بابت معرفی شغل برنامه‌نویسی در عین سادگی کمی مشکل به نظر می‌رسد. چرا که شغل برنامه‌نویس مدام در معرض تغییر است و حوزه کاری و وظایف او نیز با توجه به پیشرفت‌های سریعی که در این حوزه بدست می‌آید تغییر می‌کنند.

روز به روز بر حوزه کاری این شغل افزوده می‌شود. جالب است بدانید هر چیز هوشمندی که در اطرافتان می‌بینید ردپایی از برنامه نویسی با خود به همراه دارد. از یک سیستم نوبت‌دهی بیمارستان گرفته تا دستگاه خودپرداز، وسایل آزمایشگاهی پیشرفته تا هر چیزی که در گوشی تلفنتان از آن به‌عنوان برنامه‌های اندرویدی و جاوا و ios استفاده می‌کنید،. سیستم‌های آماری، دستگاه زلزله‌نگار، چراغ راهنمایی و رانندگی، دوربین‌های ثبت تخلفات، صفحات سایت‌های اینترنتی و خیلی چیزهای دیگر. شاید با خودتان فکر کنید چرا برای آشنا شدن با شغل برنامه‌نویسی کمی مرتب‌تر عمل نکرده‌ و مثال‌ها را دسته‌بندی نکرده‌ایم. دلیل این آشفتگی واضح است. به خاطر این که کاربرد برنامه‌نویسی از چند حوزه ساده، بسیار فراتر است.

 امروزه با توجه به اینکه زندگی‌ها از زندگی ساده به زندگی رباتیک سوق پیدا می‌کنند، نقش برنامه‌نویسی روز به روز پر رنگ‌تر می‌شود و ردپای آن در اطراف ما بیشتر به چشم می‌خورد. چند سال پیش برای استفاده از خدمات بانک‌ها نیاز داشتید از منزل بیرون بروید اما امروزه به لطف شغل برنامه ‌نویسی در خانه، با دسترسی داشتن به یک سیستم هوشمند و اتصال به اینترنت، به وسیله یک برنامه که کاربری ساده‌ای دارد و یک برنامه‌نویس آن را برای شما نوشته است، کارهای خود را با نهایت آرامش انجام می‌دهید. اگر به اهمیت شغل برنامه ‌نویسی پی بردید، بهتر است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید و از زیر و بم این شغل باخبر شوید. آیا شما هم می‌توانید یک برنامه‌نویس باشید و از سختی‌ها و لذت‌های آن آگاهی دارید؟ با ما همراه باشید تا با معرفی شغل برنامه نویسی، شما را با شغل برنامه نویسی آشنا کنیم و وظایف برنامه ‌نویس را بهتر بدانیم.

برنامه نویسی چیست؟

 برنامه ‌نویسی یعنی کد نویسی. کد ها دستوراتی هستند که باید در محیطی مناسب و با ترتیب و قواعدی درست نوشته شوند تا یک خروجی که هدف ماست به ما بدهند. در اصل صفحه‌ای که روبروی شماست و شما دارید آن را مطالعه می‌کنید تحت یک سری کد نوشته شده و از پیش تعیین شده نوشته شده است. همه نرم‌افزارهایی که شما با آنها سر و کار دارید، حاصل پشت سر هم قرار گرفتن یک سری کد و دستور و برنامه هستند و گاهی پشت کاربری ساده این نرم‌افزارها محاسبات و الگوریتم‌های پیچیده‌ای نهفته است. برای این که ساده تر با مفهوم برنامه‌نویسی آشنا شوید، یک مثال از زندگی روزانه خواهیم آورد. برای مثال روشن کردن ماشین را درنظر بگیرید. برای اینکه ماشینی روشن شود،‌ راننده باید در محیط ماشین بنشیند و یک سری دستورات را طبق عملیاتی منظم انجام دهد تا بتواند ماشین را روشن کند و به سلامت و درستی به رانندگی بپردازد. نظم انجام امور برای روشن کردن ماشین شبیه روشن کردن یک برنامه است. اگر قبل از اینکه سوئیچ ماشین را بچرخانید، پایتان را روی گاز بگذارید، هرگز ماشین روشن نمی‌شود. درست است که فشار دادن پدال گاز نیز یکی از مجموعه دستوراتی است که باید برای حرکت یک خودرو به آن عمل کرد. اما اگر در جای درست خود انجام نشود، کاری از پیش نخواهد برد. برنامه‌نویسی نیز دقیقا به همین صورت است. برنامه نویسی به یک سری دستورات گفته می‌شود که حتما باید طبق نظم خاصی پشت سر هم قرار بگیرند تا هدف برنامه‌نویس را محقق کنند.

هدف شغل برنامه ‌نویسی

هدف شغل برنامه نویسی حل کردن یک مشکل است که می‌توان بوسیله کامپیوتر آن را به راحتی انجام داد. هر برنامه نویس اگر بخواهد با موفقیت عمل کند، باید هدف شغل خود را درک کند. هدف شغل برنامه نویسی را به طور کلی می‌توان گفت اما بیان کردن آن با جزئیات کمی طولانی خواهد بود. در کل شغل برنامه نویسی بوجود آمده تا کاری که انسان‌ها در مدت زمانی طولانی و به سختی و با احتمال بروز خطا انجام می‌دهند، در سرعتی کمتر و به آسانی و بدون خطا انجام دهد. یکی دیگر از اهداف برنامه‌نویسی انجام کارهایی است که انسان‌ها قادر به انجام آن نیستند.

برنامه‌نویسی به عملیاتی گفته می‌شود که با اعمال آنها در سیستم کامپیوتری، یک مسئله با سرعت بالا و نظم خاصی حل می‌شود. برنامه‌نویسی حل یک مسئله است. مسئله‌ای که انجام آن بوسیله سیستم هوشمند، برای ما نفعی بیشتر نسبت به حل همان مسئله بوسیله یک نیروی انسانی دارد. امروزه اکثر کارهایی که بوسیله کامپیوتر انجام می‌شوند با خطایی کمتر و سرعت بالاتری نسبت به انجام همان کار توسط نیروی انسانی صورت می‌گیرد. هدف برنامه‌نویسی هم همین است. حل مسائل با سرعت بالا و خطای کم.

تمامی نرم‌افزارها نیز به همین منظور طراحی می‌شوند. وقتی به هدف تولید یک برنامه نرم‌افزاری دقت کنید می‌بینید که برنامه‌‍‌ی نوشته شده برای حل یک مسئله برنامه‌نویسی شده است.

برنامه نویس کیست؟

برنامه‌نویس به فردی گفته می‌شود که تخصص برنامه‌نویسی را کسب کرده و بوسیله زبان‌های برنامه نویسی، اقدام به نوشتن برنامه برای هدف و منظوری خاص نموده است. برنامه نویس کسی است که علاوه بر دانش کامپیوتری دانش منطقی نیز دارد. برنامه نویس موفق کسی است که به خوبی هدف را شناسایی می‌کند، الگوریتم می‌نویسد و در محیطی مناسب برنامه‌نویسی با یک زبان مناسب، اقدام به طراحی و نوشتن یک برنامه می‌نماید.

شخصیت مناسب شغل برنامه نویسی

چیز دیگری که در معرفی شغل برنامه‌نویسی باید به آن اشاره کرد، این مسئله هست که چه نوع شخصیت‌های مناسب این شغل هستند و در این وادی موفق‌تر عمل می‌کنند. یک برنامه‌نویس موفق ویژگی‌ و خصوصیاتی دارد که اگر کسی این خصوصیات را در خود ببیند می‌تواند با خیال راحت وارد این شغل شده و کار خود را شروع کند.

• یک برنامه‌‍ نویس همواره در حال یادگیری است. بدون وقفه به دنبال اطلاعاتی است که مغز و ذهن خود را به روز رسانی کند.
• در هر محیط کاری‌ای که باشد، به درستی عمل می‌کند. مهم نیست شغل آزاد یا دولتی یا شرکتی... یک برنامه‌نویس از شغل خود رضایت دارد و در انواع سمت‌ها با توجه به قوانین محل کار و وجدان کاری، وظایف برنامه نویسی خود را انجام خواهد داد.
• صبر و حوصله از دیگر مواردی است که باید در تیپ شخصیتی یک برنامه‌نویس وجود داشته باشد. توانایی حل مسائل و اشکال‌زدایی برنامه‌ها صبر و تحمل بالایی طلب می‌کند.
• آرامش در کار از دیگر خصوصیاتی است که یک برنامه نویس باید با وجود هر گونه مشکلی در درون خود احساس کند. اگر آرامش نداشته باشید، چگونه می‌خواهید برای مسائل و برنامه‌های مختلف بهترین راهکار را ارائه دهید؟
• یک برنامه‌نویس موفق باید بتواند در صورت بروز شکست در یک برنامه، دوباره روی پای خود بایستد و راه دیگری را انتخاب کنید. توانایی مدریت شکست از خصوصیات مهمی است که یک برنامه‌نویس باید در خود ببیند.
• یکی از وظایف برنامه نویس، می‌تواند همکاری با یک گروه باشد. اگر می‌خواهی شغل برنامه‌نویسی را انتخاب کنید، بهتر است بتوانید به خوبی با یک گروه کار کنید.
• یک برنامه‌نویس باید وقت‌شناس و خوش‌قول باشد.

حوزه کاری شغل برنامه‌نویسی

یک برنامه‌نویس می‌تواند در شرکت‌های برنامه‌نویسی شروع به کار نماید. یک برنامه‌نویس که در شرکت‌های کامپیوتری مشغول به کار می‌شود ممکن است در سمت‌هایی مانند: مدیر فنی، کارشناس، کارشناس ارشد، برنامه‌نویس، برنامه‌نویس وب و ... به کار گمارده شود. لازم به ذکر است که تنها کسانی که شغل اصلی آنها برنامه‌نویسی است نیاز به یادگیری این مهارت ندارند. بلکه علاوه بر فارغ‌التحصیلان رشته‌های مربوط به کامپیوتر، دیگر رشته‌ها نیز به این دانش نیاز دارند و می‌توانند در کنار شغل خودشان، یک برنامه‌نویس هم باشند. تعداد موقعیت‌های شغلی بسیاری وجود دارد که برای کسب این موقعیت‌ها باید دستی در برنامه‌نویسی هم داشت.

جایگاه شغل برنامه‌نویس در بین دیگر مشاغل

همان‌طور که گفتیم برنامه‌نویسی جای خود را در بین مشاغل به خوبی باز کرده است و برای کسب جایگاه خیلی از مشاغل علاوه بر دانش اصلی مربوط به آن شغل، باید پیش‌درآمدی از برنامه‌نویسی هم داشت. این مسئله نشان می‌دهد که مشاغل مختلف تا چه اندازه به برنامه‌نویسی مرتبط هستند و کم کم به ارتباط و نیاز آنها به برنامه‌نویسی افزوده نیز خواهد شد و جایگاه شغل برنامه‌ نویسی از این نظر در بین مشاغل مختلف از امتیاز بالایی برخوردار است.

شغل برنامه ‌نویسی در دنیای امروز

شغل برنامه‌نویسی در ایران و جهان، امتیاز بالایی دارد. برای تحلیل جایگاه برنامه‌نویسی در بازار کار امروز ایران باید مسائل متفاوتی را کنار هم قرار داد و بررسی کرد. خیلی از تحلیلگران جایگاه شغل برنامه ‌نویسی را در ایران به صورتی مثبت ارزیابی می‌کنند و برخی نیز از کسادی بازار کار برنامه‌نویسان خبر می‌دهند. ارزیابی مثبت این شغل به این دلیل است که اگر فردی بتواند در برنامه‌نویسی را در مسیری درست فراگرفته و دانش خود را در مسیری درست هدایت نماید، همواره مورد توجه خواهد بود و توانایی‌هایی او نادیده گرفته نمی‌شود. اما اوضاع زمانی نابسامان می‌شود که هر روزه بر فارغ‌التحصیلان رشته کامپیوتر افزوده می‌شود بدون اینکه بازار کاری برای این حجم از دانش‌آموختگان فراهم شود. از طرف دیگر سیستم آموزشی  دانشگاهی در کشور به صورتی نیست که فارغ‌التحصیلی در رشته کامپیوتر و برنامه‌نویسی به این معنی باشد که فرد مورد نظر توانایی‌های لازم برای این زمینه را کسب نموده است. امروزه با توجه به جو رقابتی بین برنامه‌نویسیان این شرایط پیش‌آمده که اگر فردی بخواهد پیشرفت کند، یا باید به صورت کاملا جدی و تخصصی شروع به آموزش آن کند یا کلا قید آن را بزند. از این رو، می‌توان گفت امروزه بازار کار برای شغل برنامه ‌نویسی، برای افراد متخصص بسیار خوب و برای افرادی که آموزش برنامه‌نویسی را به صورت مبتدی و تنها با تکیه بر مباحث کلاسی و بدون تمرین و تکرار فراگرفته باشند، کمی کساد است.

آینده‌ی شغل برنامه‌نویس در آینده‌ای نه چندان دور

در معرفی شغل برنامه ‌نویسی باید قید کرد که آینده شغلی این رشته بسیار روشن ارزیابی می‌شود. چه در جهان و چه در ایران، تکنولوژی رو به پیشرفت است و  مشاغلی که از تکنولوژی دور باشند کمی در خطر خواهند بود. اما آینده مشاغلی مانند برنامه‌نویسی با آینده‌ای مثبت‌تر پیش‌بینی می‌شوند.

میزان درآمد شغل برنامه ‌نویسی

این که یک برنامه‌نویس در چه شرکتی و چه سمتی مشغول به کار شود بسیار در میزان درآمد او تاثیرگذار است. میزان درآمد این شغل در شهرهای مختلف و ارگان‌های مختلف با تفاوت‌هایی همراه است که نمی‌توان میزان درآمد آنها را به صورت قطعی بیان کرد. علاوه بر شغل‌های ثابت، برنامه‌نویسان این مزیت را دارند که می‌توانند به صورت آزاد نیز کار کنند. قیمت پروژه‌های برنامه‌نویسی که در بازار آزاد به برنامه‌نویسان داده می‌شود با توجه به پیچیدگی کاری که به آنها محول می‌شود مختلف است. برای مثال ممکن است قیمت یک پروژه پانصد هزار تومان و قیمت یک پروژه دیگر 100 میلیون تومان برآورد شود. پس بهتر است بگوییم میزان درآمد یک برنامه‌نویس با توجه به تخصص او در این زمینه تایین خواهد شد.

میزان رضایت برنامه نویسان از شغل برنامه ‌نویسی

برنامه‌نویسی شغل منعطفی است و کسی که شغل برنامه ‌نویسی را پیشه کار خود می‌کند هم می‌تواند به صورت ثابت در یک شرکت مشغول بکار شود و هم فعالیت خود را به صورت آزاد انجام دهد.

همان‌طور که خیلی از افرادی که در شغل برنامه‌ نویسی مشغول به کار هستند از شغل خود رضایت دارند، هستند افرادی نیز که این شغل را برای خود مناسب نمی‌دانند. هر شغلی ممکن است برای فردی بهترین شغل و برای فردی دیگر بدترین شغل تلقی شود. تمامی مشاغلی راحتی‌ها و سختی‌های مربوط به خود را دارند و افراد باید با توجه به روحیه و توانایی و شخصیت خود شغل خود را انتخاب کنند. انتخاب شغل برنامه‌ نویسی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

مشکلات شغل برنامه نویسی

کار مداوم با سیستم، ممکن است مشکلات فیزیکی‌ای را برای افرادی که شغل برنامه ‌نویسی را برای خود انتخاب کرده‌اند پیش بیاورد. از طرف دیگر، کار پشت سیستم و برنامه‌نویسی علاوه بر اینکه برای افرادی جالب است، می‌تواند یک شغل کسل کننده برای خیلی از افراد دیگر باشد که این افراد باید از انتخاب این شغل برای خود اجتناب کنند. یکی دیگر از مشکلاتی که برنامه‌نویسان با آن مواجه می‌شوند پیدا کردن پروژه و مشتری است که ممکن است زمانی خوب و راحت و زمانی با مشقت باشد. یعنی ممکن است در یک برهه زمانی سرشان شلوغ شود و زمان‌هایی دیگر مشکل بیکاری داشته باشند. البته این برای افرادی است که شغل برنامه ‌نویسی را به صورت ثابت انجام نمی‌دهند و وارد بازار کار آزاد شده‌اند